Manolito Güá

Artigo de opinión A Nova Peneira
Xoán Alonso. Correspondente de A Nova Peneira en Euskadi
Xoán Alonso. Correspondente de A Nova Peneira en Euskadi

Manolito Güá foi o mellor xogador de canicas de toda Redondela e, si daquela, houbesa unha Federación Galega de Canicas( FGC) el tería sido o capitán por diante de calquera outro, pero, non foi así.

As canicas eran un xogo popular, de tempada, cuxa orixe remóntase ó caluroso e lonxano Exipto .

O deporte rural dos nenos e das nenas cos piterpáns e cos patalóns furados polos xeonllos. O pasatempo dos cativos silvestrados, de mans ennegrecidas coma as mans dos mecánicos do tren.

Para nós, que botabamos máis tempo fora que dentro das nosas casas e que non pensabamos que un podía vivir do ploquin ou do güá, as canicas eran outro xeito máis de realcionarse, socializar e amorear trofeos de cristal nun bote colacao.

Xa dende ben neno, Manolo collera polo aire a técnica de termala canica entre o dedo índice e a articulación da primeira falanxe do dedo polgar da mesma man. 

Aquel xeito de xogar chamábase tirar de óso, nivel profesional. Non é que fora moi difícil pero tiña o seu aquel e precisabas de moita práctica para dominala técnica, e, logo da técnica, controlala potencia do disparo. É dicir, que a bola fose onde ti quixeras que fora.

Tiñamos outro xeito de tirar, máis sufrido que se chamallaba tirar de unlla. En realidade era o mesmo que tirar de óso pero desta vez apoiabas a canica na unlla do dedo polgar. O mal viña logo de moito xogar pois co roce do cristal e a terra acababas ca unlla en carne viva e, coma pouco, sete días de baixa.

O  Manolo era o mellor xogador de canicas da historia de Redondela ata que perdeu o ollo dereito.

No Campo das Redes e na Picota chamábanlle Bufalo Bill ou francotirador, pola súa puntería, pero, foi no Adro onde lle puxeron o alcume de Güá, Manolito Güá, unha tarde que lle gañou tódalas canicas ós rapaces xogando ó Güá. Chúquilis-chúquilis, pielohai, pase de bola e à cazola.

Pelounos a todos, coma diciamos por aquel entón.

Foi para casa cos petos cheos de canicas de tódalas cores, tamaños e materiais. Vidro, alabastro, ferro, barro, cristal, ata apañou algunha de madeira do fillo de Parolo, o carpinteiro.

¡Non tiña onde levalas o cabrón! Nós iamos atrás del en procesión, coma se fose un santo, Santo Manolo do Ploquin, a ver se nos agasallaba con un pelouro americano ou unha bola de aceiro. As divinidades están aí, e, ainda que un non teña fé, non está de máis pedirlles cousas, milagres, agasallos. “ ¡Viva Santo Manolo do Ploquin!” Pero nada, nin pelouro nin hostias. O Manolo era agarrado coma un piollo, coma a raiz dun toxo vello.

Manolo sempre dicía que o día que fixeran deporte olímpico o Güá ou o Ploquin ía selo primeiro en traer unha medella de ouro olímpico para Galiza. As seguintes había de repartilas entre nós.

Con todo, o güá, o ploquin, a meta xamáis deixaron de ser un xogo estacional para cativos cos xeonllos furados e as unllas negras coma as unllas negras dos mineiros do wolframio prexubilados.