Aarón Franco, historiador
Nas últimas semanas, a situación crítica do Centro Galego de Artes da Imaxe (CGAI), con sede na Coruña, volveu a estar no punto de mira despois das queixas de profesionais do sector audiovisual galego e intelectuais pola falta de apoio e promoción por parte do goberno do Partido Popular. Esta institución, que leva máis de trinta anos traballando na conservación e difusión do patrimonio audiovisual galego, está a sufrir unha desidia alarmante por parte das autoridades culturais, que non priorizan a súa revitalización nin lle outorgan o impulso que merece dentro do panorama cultural galego.
A problemática é dobre: por unha banda, o CGAI leva anos traballando con escasos recursos, o que impide o correcto desenvolvemento das súas funcións de preservación e difusión do patrimonio audiovisual galego. Pola outra, a súa programación, que debería ser un escaparate de obras galegas e unha referencia para o cinema alternativo e de autor, foi reducindo a súa influencia, quedando nun segundo plano fronte a outras propostas culturais, moitas delas de fóra, que reciben moito máis apoio institucional. O goberno da Xunta, baixo o control do PP, parece ter abandonado a cultura audiovisual galega nunha esquina escura.
A falta de investimentos e de políticas activas por parte do goberno autonómico en relación ao CGAI é un síntoma do escaso interese que o Partido Popular ten polo fomento da cultura propia en Galicia, especialmente no ámbito audiovisual. A produción de cine e audiovisual en galego é unha ferramenta clave para a normalización e promoción da nosa lingua, así como para a creación de referentes culturais que nos axuden a construir unha identidade de seu no mundo globalizado. Con todo, a Xunta do PP non parece velo así. En vez de fomentar unha industria audiovisual forte, que poida competir a nivel estatal e internacional e que sexa capaz de contar historias propias, o que se observa é unha constante política de mínimos, onde a cultura galega, en xeral, e a audiovisual, en particular, son tratadas como un apéndice de segundo rango.
Neste contexto, o CGAI debería ser un dos piares fundamentais para a promoción da cultura audiovisual galega. A súa función non é só a conservación do noso patrimonio, senón tamén a difusión de cine de autor e independente, así como o apoio a novos creadores galegos que, noutro caso, non terían espazo para dar a coñecer os seus traballos. Mais, sen un apoio decidido por parte das institucións, sen a asignación de recursos suficientes e sen unha visión política que valore a cultura como un ben colectivo que vai máis alá da súa dimensión comercial, é imposible que o CGAI poida cumprir con esa misión.
A deriva cultural que estamos a vivir en Galicia non é casual. Forma parte dun modelo político que o Partido Popular leva aplicando dende hai anos: unha visión da cultura como un complemento do turismo, orientada máis a captar visitantes que a fortalecer a nosa identidade. Este modelo privilexia grandes eventos, moitas veces alleos á nosa cultura, e descuida aqueles proxectos que apostan por reforzar o tecido cultural propio. No caso do CGAI, isto vese claramente: o goberno prefire investir en grandes festivais ou en programacións de cine que poidan atraer un público de fóra antes que en crear unha rede sólida de apoio ao cinema galego e á difusión do noso patrimonio audiovisual.
Esta é unha visión que reduce a cultura galega ao folclore e ao pasado, sen entender que a cultura tamén é unha ferramenta para mirar ao futuro, para crear novas narrativas e para establecer un diálogo co mundo dende a nosa propia perspectiva. O PP non parece entender isto, e iso vese reflectido tanto no abandono do CGAI como no escaso apoio que reciben outras institucións culturais que traballan en eidos contemporáneos, como o audiovisual, o teatro ou a arte contemporánea.
Ante esta situación, é preciso un modelo cultural que poña no centro a creación galega, que aposte pola nosa lingua e pola nosa identidade, e que entenda que a cultura non pode estar subordinada aos intereses do turismo. O CGAI debe ser revitalizado, dotado de máis recursos e de máis apoio institucional, para que poida cumprir co seu papel de gardián e promotor da nosa imaxe no mundo audiovisual.
A cultura galega, en toda a súa diversidade, é unha das principais ferramentas que temos para defender a nosa identidade como pobo e para construír un futuro no que a nosa voz sexa escoitada e respectada. Non podemos permitir que o Partido Popular siga relegándoa a un segundo plano, converténdoa nun simple accesorio da industria turística. É hora de que Galicia recupere o control da súa cultura e das súas institucións culturais, como o CGAI, para que estas sexan un espello no que nos vexamos como pobo e un faro que nos guíe cara ao futuro.