Día das Letra Galegas 2023, Francisco Fernández del Riego

Día das Letra Galegas 2023, Francisco Fernández del Riego.

O día das letras galegas celébrase cada ano o 17 de maio na Galiza para homenaxear ás persoas que se destacaron pola súa creación ou defensa da literatura no idioma galego. A data elixiuse porque ese día, en 1863, publicouse en Vigo “Cantares galegos”, a obra de Rosalía de Castro que se inspira nas cancións populares galegas e que reflicte a sociedade rural de Galicia. Nos poemas abórdanse temas como o amor, a emigración, a natureza, a identidade e a nostalxia. Cantares galegos é considerado o inicio do renacemento cultural de Galicia e unha obra mestra da literatura galega.

Cada ano, a Real Academia Galega elixe a unha personalidade diferente para dedicarlle o día e este ano é dedicado a Francisco Fernández del Riego que será o autor homenaxeado no Día dás Letras Galegas de 2023. Este recoñecemento coincide co sesenta aniversario do primeiro Día dás Letras Galegas, que el mesmo propuxo dedicar a Rosalía de Castro en 1963, e cos cento dez anos do seu nacemento. A Real Academia Galega destacou a súa traxectoria como escritor, intelectual e político galeguista, e o seu papel crave na resistencia cultural de Galicia durante o franquismo.

Trátase dunha homenaxe merecida e oportuna, que pon en valor a súa figura e obra e a figura do autor como un dos referentes da cultura galega do século XX. A obra de Francisco Fernández del Riego é moi valiosa e interesante, porque reflicte o seu compromiso coa cultura e a lingua galegas, e porque achega unha visión crítica e documentada da literatura e a historia de Galicia. Tamén podería dicir que a súa obra é variada e amena, e que mostra a súa curiosidade polo mundo e polas persoas.

Francisco Fernández del Riego foi un escritor, intelectual e político galego que naceu en Vilanova de Lourenzá, Lugo, o 7 de xaneiro de 1913 e morreu en Vigo, o 23 de novembro de 2010 aos 97 anos. Formouse en Dereito en Santiago de Compostela e participou activamente no movemento galeguista durante a República e a ditadura. Foi un dos fundadores da editorial Galaxia que fundou o 25 de xullo de 1950 xunto con outros galeguistas. O obxectivo desta editorial era recuperar a presenza do galego como lingua de cultura e resistir ao franquismo. Foi a primeira editorial que publicou libros exclusivamente en galego e converteuse nun referente da literatura e o pensamento galegos. Entre os seus fundadores tamén estaban Ramón Otero Pedrayo, Ramón Piñeiro, Xaime Isla Couto e outros. Fernández del Riego foi un dos principais animadores da editorial e participou na creación da revista Grial e a Fundación Penzol tamén, dous referentes da cultura galega no século XX. Tamén foi membro e presidente da Real Academia Galega, e colaborou con numerosos medios de comunicación galegos e americanos. A súa obra abarca o ensaio, a narrativa, a literatura de viaxes e a biografía, con especial atención á historia e a crítica da literatura galega. Entre os seus libros destacan “Historia da literatura galega”, “Galicia no espello”, “Dicionario de escritores en lingua galega” ou “O río do tempo”. Recibiu numerosos premios e distincións polo seu labor cultural como o “Pedrón de Ouro”, o premio “Otero Pedrayo”, o premio “Trasalba”, a “Medalla de Castelao” ou a “Medalla de Ouro de Galicia”.

Unha boa e merecida homenaxe para Fernández del Riego tan só trece anos despois do seu falecemento, pois como requisito para poder ser homenaxeado este día é destacar pola súa creación literaria en idioma galego ou pola súa defensa da nosa lingua, e falecer polo menos dez anos antes da elección. A persoa homenaxeada é escollida pola Real Academia Galega, que é a institución encargada de promover e difundir a cultura e a lingua galegas neste día festivo na Galiza.