A derradeira vez que Isabel fechou os ollos xa levaba tempo querendo morrer.
Os seus osos non eran máis ca un andamio cuberto de ferruxe e choiva abandonado na periferia dunha gran cidade.
As veces, as cidades medran sen moita ou sen ningunha harmonía e rematan por ter vida de seu.
Unha mañá saes pola porta da casa e á hora do xantar non es quen de atopar o camiño de regreso.
O meu amigo Alberto sempre di que as cidades son coma un pequeño bulto na pel que pode chegar a estragar o perfil máis fermoso da xeografía humana.
Se ollamos ao nos redor, as cidades son monstros construídos para soterrar a esperanza dos seus inquilinos que buscan a felicidade mercando roupa barata.
As cidades foron feitas para xente sen fogar.
Isabel andaba preto de cumplir noventa e dous anos, e, ainda que as cousas que gardaba nos caixóns da memoria estaban ordenadas por orden alfabético a súa pel convertérase nunha camisa vella chea de engurras e moito máis grande do que o seu esquelete precisaba. Espida, a súa pel semellaba un camisón herdado.
Había anos que Ibasel deixara de comer, de ter apetito e cando a sentaban co resto da familia a xantar ou a cear, Isabel esgarabellaba na comida coma unha galiña, agochando os chícharos debaixo do puré de pataca ou esfiando a carne polo medo que lle tiña ás espiñas.
Deste xeito, foi perdendo peso, pero non saúde. Din que cos anos un perde o sono e gusto pola comida.
-¡Come muller, come!
-¿E para que vou perdelo tempo comendo? Ando aghoniada.
Cando a alcaldesa se enterou do seu pasamento foi coma un cohete a darlle o pésame á familia e a comunicarlles que o concello estaba para o que prescisaran. Orquesta, flores, bombas de palenque. O que se lles pasase pola cabeza.
Isabel era unha muller moi querida na vila e na contorna.
– Moitas grazas, pero xa sabe como era Isabel. Gustáballe facer pero non que souberan o que facía.
Isabel xa levaba tempo querrendo morrer pero non a deixaban. Ao carón do seu leito sempre había alguén que a arrastraba cara a luz do seu cuarto. Sempre había alguén que a espertaba pensando que estaba morta. Ou sempre había alguén que sabía de memoria o número das ambulancias.
O único que nada dicía e nada facía era Rogelio, o gato da casa.
A mañá antes de partir, Isabel chamou polo seu fillo e lle pediu que trouxera o gato á beira da almofada, que tiña que falar con el.
-¿Que falas miña nai?
-Pois iso que poñas o gato aquí, nada máis. E se non o pos, morro.
Isabel faloulle ao Rogelio coma quen lle fala a un ser querido.
-Eu hoxe xa marcho, Rogelio. Marcho que teño que marchar. Ti pórtate ben, que ben te han de coidar.
Esa mesma tarde Isabel morreu sen que ninguén chamara polo médico. Sen que niguén a espertara. Sen que niguén turrara polo seu peito engurrado cara a luz da súa habitación.
Aos mortos, hai que deixalos ir.