A fiscalía do TSXG chegou a imputar por tráfico de influencias ao dono de Ecoener, Luis Castro Valdivia, por mor de concesións realizadas durante o mandato de Manuel Fraga, pero a causa foi arquivada.
O polémico proxecto do parque eólico de Os Cotos, contestado pola oposición autonómica en sede parlamentaria e tamén por parte da cidadanía afectada a través da manifestación celebrada o pasado sábado, supón apenas un capítulo máis dunha longa lista de rexeitamentos que acumulan as propostas empresariais da firma Ecoener- Hidralia ou Hidro Santa Cruz, nomes baixo os que vén operando desde hai varias décadas o emporio enerxético do coruñés Luis Castro Valdivia.
A súa traxectoria en Galicia foi especialmente frutífera durante o goberno de Manuel Fraga Iribarne, cando a súa empresa viuse beneficiada da concesión de varios parques eólicos e minicentrais hidroeléctricas, pero viuse freada despois de que a fiscalía do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) imputáseo, xunto ao seu cuñado, o popular Ramón Ordás Badía, por un delito de tráfico de influencias. A causa foi arquivada pero foi entón cando Ecoener- Hidralia proxecta a construción dunha central eléctrica para a explotación, durante cincuenta anos, dunha fervenza de 272 metros situada en río Cambalam, na localidade guatemalteca de Santa Cruz de Barillas. Pero o proxecto provocaría un novo rexeitamento, o das comunidades mayas de Q’ anjob’ao, Chuj, Akateko e Popti’, que denunciaron ante o Consello de Dereitos Humanos da ONU o custo que supoñía para os pobos indíxenas a mercantilización dun lugar para eles sacro. Alegaron que a empresa de Castro Valdivia atentara contra o convenio internacional que recoñece o dereito dos pobos indíxenas á “consulta previa, libre e informada” fronte ao desembarco de multinacionais que queiran explotar os seus recursos naturais, como medida de protección ante posibles espolios.
Unha década de loita
O caso chegaba á ONU en 2016, nove anos despois da aterraxe de Ecoener en Huhuetenango e apenas unhas semanas antes de que a empresa anunciase a súa renuncia ao proxecto. Durante ese tempo as poboacións indíxenas levaran a cabo unha intensa campaña de denuncia cun altísimo custo non só para a empresa, senón tamén para os guatemaltecos, que sufriron o encarceramento de varios dos seus líderes e ata o asasinato dun deles, Andrés Pedro Miguel, nun suceso ocorrido o 1 de maio de 2012, onde tamén resultaron feridos de bala os líderes indíxenas Pablo Antonio Pablo e Esteban Bernabé. Por eses feitos -que deron lugar á declaración do Estado de Sitio na zona durante quince días- foron levados ao banco dous gardas de seguridade da hidroeléctrica, resultando absoltos no xuízo, celebrado en decembro de 2019 cando a firma xa abandonara Guatemala para reimpulsar a súa andaina en Galicia. Agora ten a intención de instalar un parque eólico en Os Cotos a través dun proxecto que contou con tan só dúas semanas de exposición pública, igual que o freado en Corme por unha recente sentenza do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. Os reiterados pronunciamentos da xustiza en contra do plan eólico galego e a oposición que moitos deles provocaron na poboación das zonas afectadas levaron ao BNG a pedir, a través do deputado pontevedrés Luís Bará, que a Xunta o paralice e acorde un novo deseño. Así o pediron tamén en Cerdedo-Cotobade durante unha manifestación que se celebrou esta fin de semana.